અંગ્રેજીમાં તુલસીના પાન ને બેસીલ લીવ્સ કહેવામાં આવે છે. તમને એ જાણીને ગર્વ થશે કે પવિત્ર તુલસીનો છોડ સંપૂર્ણપણે ભારતીય છોડ છે, તેનો ઉત્ત્પત્તી ભારતમાં જ થઈ છે.તુલસીની આ પ્રજાતિ (પવિત્ર તુલસીનો છોડ) ભારતથી જ દુનિયાભરમાં ફેલાઈ છે.
તુલસીના પાન ખાવાના ફાયદા નીચે મુજબ છે
- એન્ટીઓક્સિસડન્ટ થી સમૃદ્ધ તુલસી શરીરને તંદુરસ્ત રાખે છે.
- રોગો સામે લડવાની શરીરની ક્ષમતામાં વધારો કરે છે.
- જાતીય શક્તિ અને ટેસ્ટોસ્ટેરોન હોર્મોન વધારે છે.
- માનસિક સમસ્યાઓ જેવી કે તણાવ, હતાશા, હતાશા અને મૂડમાં સુધારો ઘટાડે છે
- શરીરની સહનશક્તિમાં વધારો કરે છે.
- શરદી અને ખાંસી જેવા મોસમી રોગો મટાડે છે
- પાચક સિસ્ટમ સુધારે છે અને ચયાપચયને વેગ આપે છે.
- વૃદ્ધત્વની અસરો ઘટાડે છે.
- હવાઈ મુસાફરીને કારણે જેટ લેગથી રાહત.
- તુલસી નર્વસ સિસ્ટમને મજબૂત બનાવે છે.
એક પુખ્ત વ્યક્તિ 1100mg થી 5500mg તુલસીનો ઉપયોગ કરી શકે છે. તેનો અર્થ તે 1-1.5 ચમચી તુલસીનો રસ લેવા માટે પૂરતું છે.
ભારતમાં, મુખ્યત્વે લીલી અને કાળી તુલસીનો વધુ ઉપયોગ થાય છે. પૂજામાં વપરાયેલી આ લીલી તુલસીને પવિત્ર તુલસીનો છોડ કહેવામાં આવે છે. ભારતીય તુલસીના પાન નાના હોય છે અને તેનો સ્વાદ થોડો તીખો હોય છે.
તુલસીનો ફાયદો ઘણા રોગોની સારવારમાં 5000 વર્ષથી ભારતમાં ઉપયોગમાં લેવાય છે. આયુર્વેદમાં, તુલસીને ઔષધિઓની રાણી કહેવામાં આવી છે, એટલે કે, તમામ ઔષધિઓ અને જડીબુટ્ટીઓ ની રાણી.
એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે તુલસીના પાન ખૂબ ચાવીને ન ખાવા જોઈએ પરંતુ થોડું ચાવીને ગળી જવું જોઈએ, તે વધુ ફાયદાકારક છે.
આયુર્વેદના મહત્વપૂર્ણ ગ્રંથ, ચરક સંહિતા, ઇ.સ. પૂર્વે 1000 માં લખાઈ હતી.ચરક સંહિતામાં તુલસીને અતુલનીય કહેવામાં આવી છે.મતલબ કે તુલસીના ગુણધર્મો આશ્ચર્યજનક છે અને તેની કોઈની સાથે તુલના કરી શકાતી નથી. તે આધ્યાત્મિક પ્રગતિમાં સહાયક હોવાનું જણાવાયું હતું.
1) તુલસીના પાંદડા તાવ, શરદી, મ્યુકસ, ખાંસી, માથાનો દુખાવો, દમ, પેટના કૃમિ માટે રોગનિવારણ માનવામાં આવે છે. આ સિવાય તેઓ હૃદયરોગ, સંધિવા, પેટની એસિડિટી, આંખના રોગો, કાનમાં દુખાવો, અનિદ્રા, ક્ષય રોગમાં પણ ફાયદાકારક છે.
2) તુલસીના બીજ જાતીય રોગોની સારવારમાં સારી અસર કરે છે. આ માટે રાત્રે 5 ગ્રામ તુલસીના દાણા સાથે નવશેકું દૂધ લો. આ ઉપાય નપુંસકતા, અકાળ નિક્ષેપ અને શીગ્રપતન ને મટાડે છે.
3) તુલસીમાં વિટામિન એ, વિટામિન સી, ઝીંક, આયર્ન,અને ક્લોરોફિલ જોવા મળે છે. તુલસીનું બોટનીકલ નામ ઓસીમમ ટેન્યુઇફ્લોરમ છે.
તુલસીના પાન દિમાગ માટે
1) આ દિવસોમાં તુલસીની એડપ્ટોજેન ગુણધર્મોનો ઘણો પ્રચાર કરવામાં આવી રહ્યો છે. તમે જાણો છો કે માનસિક સમસ્યાઓ આપણા જીવનનો એક ભાગ બની ગઈ છે. લગભગ દરેક વ્યક્તિ કોઈક પ્રકારની તાણથી પીડિત હોય છે. તેનાથી રાહત મેળવવા માટે તુલસીનો એડપ્ટોજેન એ શ્રેષ્ઠ ઉપાય છે.
2) એડેપ્ટોજેન્સ આખા તુલસીના છોડમાં જોવા મળે છે. આ એડેપ્ટોજેન્સ મગજને તાણથી મુક્ત કરે છે અને મગજનું સંતુલન બનાવે છે. તુલસી ભાવનાત્મક, શારીરિક, ચેપ અને રાસાયણિક તાણને દૂર કરવામાં સક્ષમ છે.
3) તુલસી સત્ત્વના દૈનિક સેવનથી લોકોને તાણ, મૂંઝવણ, બેચેની અને નિરાશા ઓછી જણાય છે. તુલસીના પાન ચા સાથે મિક્ષ કરીને અથવા તુલસીના પાન ઉકાળીને પીવું એ તુલસીનું સેવન કરવાનો સરળ માર્ગ છે.
4) તુલસીના પાન મનને હતાશા, તાણ અને ગભરાટથી મુક્તિ આપે છે.તુલસી મગજમાં આવતા ન્યુરોટ્રાન્સમીટરને સક્રિય કરે છે, જે મગજમાં સુખ અને નવી ઊર્જાના હોર્મોન્સને સક્રિય કરે છે.
5) વૈજ્ઞાનિકે નિરીક્ષણ કર્યું છે કે તુલસીના પાંદડામાંથી બનાવેલો અર્ક એંટી-ડિપ્રેસન્ટ અને ડાયઝેપમ દવાઓ જેવી જ અસર કરવામાં સક્ષમ છે, તે પણ કોઈજ આડઅસર વિના.
વિદેશી વૈજ્ઞાનિકોએ પણ તુલસીના ફાયદાઓને માન્યા
વિદેશી વૈજ્ઞાનિકોએ પણ આયુર્વેદમાં ઉલ્લેખિત તુલસીના પાંદડાઓનાં ફાયદાઓની ચકાસણી કરી છે અને એવું માન્યું છે કે આખો તુલસીનો છોડ ઘણા ઔષધીય ગુણોથી ભરેલો છે.
- તુલસીના પાન, તુલસીનાં બીજ, તુલસીનુ તેલ, આ ત્રણ વસ્તુઓનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે સારવારમાં કરવામાં આવે છે.
- શ્વાસનળીના સોજોની સારવારમાં તુલસીના તાજા ફૂલો
- તુલસીનાં પાન અને તુલસીનાં બીજ મલેરિયાની સારવારમાં કાળા મરી સાથે
- ઝાડા,ઊલટી અથવા ઊબકાની સારવારમાં તુલસી
- તુલસીના તેલને કીડાના કરડવા પર લગાવવાથી રાહત મળે છે.
વિદેશી વૈજ્ઞાનિકોએ સંશોધનમાં શોધી કાઢ્યું છે કે તુલસી તણાવ અને હતાશા, જાતીય સમસ્યાઓ, પારાના ઝેર, ઊંઘ,અને થાક જેવી સમસ્યાઓ મટાડવામાં ફાયદાકારક છે.
ત્વચા માટે તુલસીના પાનનો ફાયદો
તુલસી ત્વચાને અંદરથી સાફ કરે છે. તૈલીય ત્વચા માટે આ ખૂબ જ સારુ ક્લીંઝર છે. તુલસીના એન્ટી-માઇક્રોબાયલ ગુણધર્મો ત્વચાને ખીલ અને પિમ્પલ્સથી સુરક્ષિત કરે છે. આ માટે તુલસીના પાન અને ચંદનની પેસ્ટ પીસ્યા પછી બંનેને ગુલાબ જળમાં મિક્સ કરી ચહેરા પર 20 મિનિટ સુધી લગાવો, પછી તેને ધોઈ લો.
તુલસીના પાન પાચન માટે
1) તુલસી શરીરમાં એસિડ એટલે કે એસિડ તત્વને સંતુલિત કરે છે અને પીએચ સ્તરને સુધારે છે. તુલસીના પાનમાં યુજેનોલ હોય છે, જે આંતરડાની બળતરા દૂર કરે છે.આમ તુલસી એસિડ રિફ્લક્સ અને ભૂખ ન લાગવાની સમસ્યા મટાડે છે.
2) તુલસી પેટમાં મ્યુકસ પેદા કરતા કોષોને વધારે છે, જે લાળ વધારે બનાવે છે. તે લાળ કોશિકાઓના જીવનને પણ લંબાવે છે. આ રીતે, તે પેટ માં થતા છાલામાં ફાયદાકારક છે અને તેના થવાની શક્યતા ઘટાડે છે.
તુલસીના પાંદડા ડાયાબિટીઝમાં ફાયદાકારક
ડાયાબિટીઝમાં તુલસીના પાનનો ઉપયોગ કરવો જોઇએ. તુલસી લોહીમાં ખાંડની માત્રાને નિયંત્રિત કરે છે. તુલસીના પાનમાંથી મળતું તેલ કોલેસ્ટરોલનું સ્તર અને ટ્રાઇગ્લાઇસેરાઇડ્સ ઘટાડીને ડાયાબિટીઝના જોખમો સામે રક્ષણ આપે છે.
ડાયાબિટીઝના દર્દીઓમાં તુલસી વજનમાં વધારો, હાઈ બ્લડ પ્રેશર, શરીરમાં વધેલા ઇન્સ્યુલિન જેવી સમસ્યાઓથી બચવા મદદ કરે છે. ટાઇપ -2 ડાયાબિટીઝમાં બ્લડ સુગર ઘટાડવા માટે તુલસીના પાનનો અર્ક ફાયદાકારક હોવાનું જાણવા મળ્યું છે.
તુલસીના પાન રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં વધારો કરે છે
1) તુલસીની સૌથી મોટી વિશેષતા એ છે કે શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં વધારો કરે છે. તેથી જ ઘણા બેક્ટેરિયલ, ફંગલ ઇન્ફેક્શનથી થતી રોગોમાં તુલસીનો છોડ ખૂબ જ સારી રીતે કામ કરે છે.
2) કેટલાક અધ્યયનોમાં એવું જોવા મળ્યું છે કે તુલસી કેન્સર રોકવા માટે પણ સક્ષમ છે, તે કેન્સર રચનારા કોષોની વૃદ્ધિ રોકે છે. તુલસીના બીજના તેલના ઉપયોગથી કેન્સરમાં સારા પરિણામો જોવા મળ્યા છે.
3) તુલસીમાં ઘણા પ્રકારના એન્ટીઓક્સિડેન્ટ જોવા મળે છે, જે શરીરની પેશીઓને મુક્ત રેડિકલના હાનિકારક પ્રભાવથી સુરક્ષિત કરે છે અને ઘણા રોગો ઉભા થવા દેતા નથી.
જો તમને તુલસીના તાજા પાંદડાઓ ન મળે તો શું કરવું?
જો તુલસીના તાજા પાન હંમેશા ઉપલબ્ધ ન હોય તો સુકા તુલસીના પાનનો ઉપયોગ ચા બનાવવા માટે પણ કરી શકાય છે. તુલસીની ચા બનાવવામાં તુલસીના ફૂલો પણ ભેળવી શકાય છે. આ ચાના ફાયદા અને સુગંધ બંનેને વધારે છે.
તુલસી અને લવિંગના પાણીથી કોગળા કરવાથી દાંત અને મોંઢાના રોગો મટે છે અને દાંત પર પ્લાક ઓછો જમા થાય છે.
તુલસી શરીરને ડિટોક્સિફાય કરવામાં મદદ કરે છે, એટલે કે, શરીરમાં જોવા મળતા ઝેરી તત્વોને દૂર કરવામા લીવર ની મદદ કરે છે. આ ઝેરી તત્વો શરીરની અંદર અનેક રોગોનું કારણ બની શકે છે. તુલસી લીવરમાં ચરબીનો સંચય અટકાવે છે અને યકૃતને સ્વસ્થ રાખે છે.
મોંઢાના ચાંદા મટાડવા માટે, એક અથવા બે તુલસીના પાન લો અને તેનો રસ અલ્સર પર લગાવો.
તુલસીમાં એન્ટીબેક્ટેરિયલ, એન્ટિફંગલ, એન્ટિવાયરલ, એન્ટી-ઇન્ફ્લેમેટરી, એનલજેસિક (પેઇન રિલીવર) ગુણધર્મો છે. જોકે લીલી તુલસીના ઘણા ફાયદા છે, પરંતુ આયુર્વેદમાં શ્યામ તુલસીને લીલી તુલસી કરતાં વધુ ફાયદાકારક અને ઝડપી માનવામાં આવે છે.
નોંધ: ઉપચારમાં તુલસીના પાનનો સમજદારીપૂર્વક ઉપયોગ કરો. આયુર્વેદ એલોપથીની જેમ ઝડપી કાર્યવાહી કરતું નથી પરંતુ નિયમિત ઉપયોગથી તે કેટલાક સમયમાં રોગને મૂળમાંથી દૂર કરવામાં સક્ષમ છે.
તુલસીનો થોડી માત્રામાં નિયમિતપણે ઉપયોગ કરવો એ તેનો યોગ્ય ઉપાય છે.કોઈ પણ દવાનો અતિશય ઉપયોગ રોગને મટાડવાની જગ્યાએ નુકસાન પહોંચાડે છે.
તુલસીના પાંદડા કેટલા ફાયદાકારક છે તે તમે જાણ્યું. આ લેખ વોટ્સએપ, ફેસબુક પર શેર કરો અને બીજાને પણ જણાવો.
જો તમને આ માહિતી સારી લાગી હોય તો અમને કમેન્ટ સેકશન માં જરૂર જણાવજો.. આવી અવનવી માહિતી જાણવા માટે અમારું પેજ “ફક્ત ગુજરાતી” લાઈક કરો અને તમારા મિત્રો તથા સગા સંબંધીઓ સાથે શેર જરૂર કરવું.
નોંધ : આ લખાણ ની કોપી કરતા પહેલા અમારી લેખિત મંજૂરી લેવી જરૂરી છે.
Author: FaktGujarati Team