ભોજનની દુનિયા મસાલા વિના અધૂરી છે. વિશ્વભરમાં વિવિધ પ્રકારના મસાલાઓનો ઉપયોગ થાય છે. તેમા મોટી ઈલાયચી નો પણ ઉપયોગ થાય છે. આ લેખમાં, મોટી ઇલાયચીના ફાયદા વૈજ્ઞાનિક પુરાવા સહિત ઘણી શારીરિક સમસ્યાઓ પર સમજાવવામાં આવ્યા છે. અહીં તમને મળશે કે મોટી એલચીનો ઉપયોગ સ્વાસ્થ્ય માટે કેવી રીતે ફાયદાકારક છે.
મોટી એલચીના ફાયદા
આરોગ્ય માટે મોટી એલચીના ફાયદા ઘણા હોઈ શકે છે. તે એન્ટીઓકિસડન્ટ, એન્ટિઅલ્સર, એન્ટી-ઇન્ફ્લેમેટરી અને એન્ટી માઇક્રોબાયલ ગુણથી સમૃદ્ધ છે. આ તમામ ગુણધર્મો વિવિધ રીતે કામ કરે છે, જેમ કે એન્ટિ-અલ્સર શરીરમાં અલ્સર રોકી શકે છે. તેમાં હાજર એન્ટિ-માઇક્રોબાયલ ગુણધર્મ શરીરને વિવિધ પ્રકારના બેક્ટેરિયલ ચેપથી સુરક્ષિત રાખવા માટે અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે. આ ઉપરાંત, તેના એંટિ ઇમફલેમેટ્રી ગુણધર્મો શરીરમાં થતી કોઈપણ પ્રકારની બળતરાને દૂર કરવા માટે કામ કરી શકે છે. આ સિવાય, આરોગ્ય માટે મોટી એલચીના ઘણા ફાયદા છે, જે નીચે મુજબ છે.
જેમ તમે ઉપર વાંચશો તેમ, મોટી એલચીના ગુણધર્મો તેને આરોગ્ય માટે ફાયદાકારક બનાવે છે. અમે તમને આરોગ્ય માટે મોટી ઈલાયચીના ફાયદા જણાવી રહ્યા છીએ.
1. આંતરડાના સ્વાસ્થ્ય માટે
મોટી ઈલાયચી આંતરડા માટે ફાયદાકારક હોઈ શકે છે. ખરેખર, એક સંશોધન સૂચવે છે કે ગેસ્ટ્રિક અલ્સર અને જઠરાંત્રિય વિકાર (મોં, ગળા, પેટ, આંતરડા અને કિડની સાથે સંકળાયેલ) માટે આયુર્વેદ અને યુનાની દવાઓમાં મોટી એલચીનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. માનવામાં આવે છે કે મોટી ઈલાયચી ફાયટોકેમિકલ્સ અને બાયોલોજીકલ આ લાભની પાછળ છે. તે લીવર ટોનિક અને એપેટાઈઝર્સમાં પણ વપરાય છે.
2. સ્વસ્થ હૃદય માટે
મોટી ઈલાયચીના ફાયદા હૃદય માટે પણ જોઇ શકાય છે. ખરેખર, મોટી એલચી પોટેશિયમ, કેલ્શિયમ અને મેગ્નેશિયમ જેવા ખનિજોનો સારો સ્રોત છે. પોટેશિયમ હૃદયના ધબકારા અને બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે, તે હૃદયરોગના સ્વાસ્થ્યને જાળવવામાં મદદ કરી શકે છે.
3. શ્વાસની સમસ્યાને દૂર કરવા
મોટી એલચીમાં એન્ટિ-પેઇન, એન્ટી-ઇન્ફ્લેમેટરી, એન્ટી-માઇક્રોબાયલ (બેક્ટેરિયા-પ્રતિરોધક) અને એન્ટીઓકિસડન્ટ (ફ્રી રેડિકલ્સ) ગુણધર્મો છે. આ ગુણધર્મો સંયુક્ત રીતે શ્વસનતંત્રના આરોગ્યને જાળવવામાં મદદ કરી શકે છે. આને લગતા સંશોધન સૂચવે છે કે મોટી એલચીનો ઉપયોગ ફેફસાની જડતા અને ક્ષય રોગ જેવી ગંભીર બીમારીઓને રોકવામાં કંઈક અંશે મદદગાર સાબિત થઈ શકે છે. અન્ય સંશોધન મુજબ તે અસ્થમા ને રોકવામાં પણ મદદરૂપ થઈ શકે છે.
4. મોઢા ની સમસ્યાઓથી છૂટકારો મેળવો
દાંતની તંદુરસ્તી જાળવવામાં મોટી ઈલાયચીના ફાયદાકારક છે. ખરેખર, મોટી ઇલાયચી પણ અન્ય ગુણધર્મોમાં એન્ટિ-માઇક્રોબાયલ ગુણથી સમૃદ્ધ છે. આ ગુણધર્મો દાંત અને પેઢા ના કોઈપણ પ્રકારના બેક્ટેરીયલ ચેપને રોકવા અને તેની સામે લડવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી શકે છે. ઉપરાંત, એન્ટિ-માઇક્રોબાયલ્સ હાનિકારક બેક્ટેરિયા પર અસરકારક અસર પણ બતાવી શકે છે જે દાંત પર પ્લાનક નું કારણ બને છે.
5. સ્થૂળતાને નિયંત્રણમાં રાખવા
મોટી ઈલાયચીના ફાયદા મેદસ્વીપણાને નિયંત્રણમાં રાખવા પણ જોઇ શકાય છે. હકીકતમાં, આ સંદર્ભમાં એનસીબીઆઈની વેબસાઇટ પર એક સંશોધન ઉપલબ્ધ છે, જે ઉંદર પરના અભ્યાસ દ્વારા બતાવવામાં આવ્યું છે કે મોટી ઇલાયચી શરીરની કુલ ચરબી ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. આ ઉપરાંત, તે પેટની માપ ની પણ સુધારણા કરી શકે છે. મોટી એલચીની આ ગુણધર્મો અહીં કેવી રીતે કાર્યરત છે તેના પર વધુ સંશોધનની જરૂર છે.
6. હાઈ બ્લડ પ્રેશરમાં ફાયદાકારક
બ્લડ પ્રેશરમાં વધારો એ એક ગંભીર સમસ્યા છે. આ સ્થિતિને દૂર કરવામાં મોટી એલચી મદદરૂપ થઈ શકે છે. ખરેખર, એનસીબીઆઈ વેબસાઇટ પર પ્રકાશિત એક સંશોધન સૂચવે છે કે મોટી એલચીમાં હાજર 1,8-સિનેઓલ નામના ઘટક બ્લડ પ્રેશર નીચુ રાખવા માં મદદ કરી શકે છે.
7. સારા ચયાપચય માટે
મેટાબોલિઝમ એ શરીરની તે રાસાયણિક પ્રક્રિયાઓ છે જે ખોરાકને ઉર્જામાં રૂપાંતરિત કરવાનું કામ કરે છે. અહીં, ચયાપચય ને વધારવા માંટે ની રીતમાં મોટી ઇલાયચી ફાયદાકારક હોઈ શકે છે. એનસીબીઆઈ વેબસાઇટ પર પ્રકાશિત એક સંશોધન મુજબ, મોટી એલચી મેટાબોલિક સિન્ડ્રોમના લક્ષણો ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. આ ઉપરાંત, તેમાં હાજર 1,8-સિનોલ નામના ઘટક મેટાબોલિક પેરામીટર માં સુધાર નું કામ આપી શકે છે. અત્યારે, આ મુદ્દા પર હજી વધુ સંશોધનની જરૂર છે.
8. કેન્સરને રોકવા માટે
મોટી ઈલાયચી કેન્સરને રોકવામાં થોડીક ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. ખરેખર, મોટી એલચીના દાણામાં એન્ટિ-કેન્સર ગુણધર્મો હોય છે, જે કેન્સરના કોષો ને ફેલતા રોકવા તેમજ ગાંઠોના પ્રભાવોને ઘટાડવામાં સહાયક ભૂમિકા ભજવી શકે છે. અહીંના વાચકો એ નોંધવું કે મોટી ઈલાયચી કેન્સરનો ઇલાજ નથી. જો કોઈ કેન્સરથી પીડિત છે, તો તેણે વહેલી તકે ડોક્ટર પાસે થી સારવાર લેવી જોઈએ.
9. સ્વસ્થ લીવર માટે મોટી એલચીના ફાયદા
મોટી એલચીમાં લીવર ને સ્વસ્થ અને જોખમ થી સુરક્ષિત એવા ગુણધર્મો હોય છે. એનસીબીઆઈ વેબસાઇટ પર પ્રકાશિત એક સંશોધન મુજબ, મોટી એલચી આલ્કોહોલિક ફેટી લીવર ના રોગની સારવાર માં નિમિત્તની ભૂમિકા ભજવે છે.
10. એન્ટીબેક્ટેરિયલ ગુણધર્મો થી સમૃદ્ધ
મોટી ઇલાયચી બેક્ટેરિયાના ચેપને રોકવા અને લડવામાં મદદગાર સાબિત થઈ શકે છે. ખરેખર, તેમાં એન્ટીબેક્ટેરિયલ અસરો છે, જે શરીરને હાનિકારક બેક્ટેરિયા (Escherichia coli & Pseudomonas Aeruginosa) સામે રક્ષણ આપવામાં મદદ કરી શકે છે. ઇ. કોલી બેક્ટેરિયાથી અતિસાર, પેટમાં ખેંચાણ અને ઉલટી થઈ શકે છે. સ્યુડોમોનાસ એરુગિનોસા લોહી સાથે ફેફસાના ચેપનું જોખમ વધારે છે.
11. અલ્સરમાં ફાયદાકારક
અલ્સર જેવી સમસ્યાઓથી બચવા માટે મોટી એલચીની સકારાત્મક અસરો પણ જોઇ શકાય છે. ખરેખર, મોટી એલચીના દાણામાંથી કાઢેલા તેલમાં એન્ટિએલર અસરો જોવા મળે છે, જે ગેસ્ટ્રિક અલ્સર ના લક્ષણોવાળા લક્ષણોને રોકવામાં સહાયક ભૂમિકા ભજવે છે.
12. ત્વચા માટે મોટી એલચીના ફાયદા
કરચલીઓથી છૂટકારો મેળવવા માટે મોટી એલચી એ સારો વિકલ્પ હોઈ શકે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે તેમાં પ્રોટોકચ્યુઆલડીહાયડ અને પ્રોટોકૈચેનીક એસિડ જેવા સક્રિય ઘટકો હોય છે, જે કરચલીઓ દૂર કરવામાં ભૂમિકા ભજવે છે.
13. વાળ માટે મોટી એલચીનો ઉપયોગ
મોટી ઈલાયચીનો ઉપયોગ વાળ માટે પણ ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. આને લગતા સંશોધન મુજબ, મોટી એલચી વાળને મજબૂત બનાવવામાં મદદ કરી શકે છે. ઉપરાંત, તેની એન્ટીઓકિસડન્ટ અસરો ખોપરી ઉપરની ચામડીનું પોષણ કરવા અને તેના આરોગ્યને જાળવવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.
મોટી એલચીનો ઉપયોગ
- મોટી ઇલાયચીનો ઉપયોગ ઘણી મીઠાઇઓમાં સ્વાદ વધારવા માટે થાય છે.
- મોટી એલચીનો પાઉડર મધ અને નવશેકું પાણી સાથે પણ વાપરી શકાય છે.
- તેનો ઉપયોગ અનેક પ્રકારની શાકભાજીમાં મસાલા તરીકે પણ થઈ શકે છે.
- તેનો ઉપયોગ ફરસાણ વગેરેમાં સ્વાદ વધારવા માટે પણ થાય છે.
- તેનો ઉપયોગ પુલાવ અને બિરયાની જેવી વાનગીઓમાં થઈ શકે છે.
માત્રા: તેનો ઉપયોગ મર્યાદિત માત્રામાં થવો જોઈએ. વધુ પડતો ઉપયોગ સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે. તેના જથ્થાથી સંબંધિત માહિતી માટે ડોક્ટરની સલાહ લેવી વધુ સારી રહેશે.
હવે મોટી એલચીના નુકસાન વિશે વાત કરીએ.
મોટી એલચીના નુકશાન
અહીં અમે મોટી એલચીના કેટલાક નુકશાન વિશે માહિતી આપી રહ્યા છીએ. આ નુકસાનને સાવચેતી તરીકે આપવામાં આવે છે, જેથી વ્યક્તિ તેનો વપરાશ મર્યાદિત માત્રામાં કરે. તેથી મોટી એલચીના નુકશાન નીચે મુજબ છે.
- મોટી એલચી બ્લડ પ્રેશર ઘટાડે છે, તેથી તેને લો બ્લડ પ્રેશરવાળા લોકો એ ન લેવી જોઈએ.
- જેને લો શુગર ની સમસ્યા હોય, તેમણે પણ તેનો ઉપયોગ ન કરવો જોઇએ, તે લોહીમાં ખાંડનું પ્રમાણ ઘટાડી શકે છે.
- બીપી અને હાઈ શુગરવાળા લોકો મોટી એલચીનું સેવન કરતી વખતે તેમના બીપી અને સુગર લેવલ નું સ્તર જોઈ લેવું. જો કોઈ બી.પી. અથવા શુગર ની દવા લેતા હોય તો મોટી એલચીનું સેવન કરતા પહેલા ડોક્ટર ની સલાહ લેવી વધુ સારું છે.
- ગર્ભવતી અથવા સ્તનપાન કરાવતી સ્ત્રીઓએ મોટી એલચીનું સેવન કરતા પહેલા ડોક્ટર ની સલાહ લેવી જ જોઇએ.
મિત્રો, આ લેખમાં તમને મોટી એલચીના ગુણધર્મો તેમજ તેનો ઉપયોગ શીખ્યા છો. સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત સમસ્યાઓ ઘટાડવામાં તે કેવી રીતે મદદ કરી શકે છે તે પણ જાણ્યા. નોંધનીય છે કે ઉપરોક્ત તમામ સંશોધન પ્રાણીઓ પર આધારિત છે અને માણસો પર તેની સારી અસર જાણવા માટે હજી વધુ સંશોધનની જરૂર છે. તેના સ્વાસ્થ્ય લાભ મેળવવા માટે, તમે તેનો ઉપયોગ ડોક્ટર ની સલાહ પર કરી શકો છો. આશા છે કે આ લેખ તમારા માટે ઉપયોગી સાબિત થશે.
જો તમને આ માહિતી સારી લાગી હોય તો અમને કમેન્ટ સેકશન માં જરૂર જણાવજો.. આવી અવનવી માહિતી જાણવા માટે અમારું પેજ “ફક્ત ગુજરાતી” લાઈક કરો અને તમારા મિત્રો તથા સગા સંબંધીઓ સાથે શેર જરૂર
કરવું.
નોંધ : આ લખાણ ની કોપી કરતા પહેલા અમારી લેખિત મંજૂરી લેવી જરૂરી છે.
Author: FaktGujarati Team